ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਯਾਨੀ ਕਿ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 7ਵੇਂ ਅਤੇ ਅਖਰੀਲੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ 1 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵੋਟਿੰਗ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ 4 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਤੀਜ਼ਿਆਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਤਲਬ 4 ਜੂਨ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੋ ਫਿਰ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਤੈਅ ਕਰੇਗੀ।
ਜੇਕਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਤਕੜਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਮਾਲਵਾ । ਜਿਥੇ 8 ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਨ। ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਹੈ ਮਾਝੇ ਦੀ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ 3 ਸੀਟਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਦੋਆਬਾ, ਜਿਥੇ 2 ਸੀਟਾਂ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 13 ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਕੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਇੱਕ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਹੈ। ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਮੰਨ ਕੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ 3 ਸਬ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਮਾਝਾ ਮਾਲਵਾ ਅਤੇ ਦੋਆਬਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਮਾਝੇ ਮਾਲਵੇ ਅਤੇ ਦੋਆਬੇ ਦਾ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਕੀ ਰੋਲ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਤਕੜਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਕੋਲ 8 ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਨ, ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਵਾਰੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਮਾਝੇ ਦੀ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ 3 ਸੀਟਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਦੋਆਬਾ। ਐਥੇ 2 ਸੀਟਾਂ ਹਨ ਪਰ ਖਾਸ ਗੱਲ ਹੈ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਸੀਟਾਂ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਲਈ ਰਾਖਵੀਆਂ ਹਨ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਗੱਲ ਮਾਝੇ ਦੀ, ਮਾਝਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸੀਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਬਾਰਡਰਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਲਹਿੰਦੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈ ਜਦੋਂ 75ਕੁ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਹੀ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ਸੱਚਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਮਾਝੇ ਵੱਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਝੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ 3 ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਨ।
ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅਤੇ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਕਾਂਗਰਸ ਕੋਲ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਭਾਜਪਾ ਕੋਲ। ਸਾਲ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰੀਆ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੰਨੀ ਦਿਓਲ ਨੂੰ ਜਿਤਾਕੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਸੰਨੀ ਦਿਓਲ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੁਨੀਲ ਜਾਖੜ (ਹੁਣ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ) ਨੂੰ 82,459 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਐਥੋ ਸਾਂਸਦ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ ਹਨ। ਔਜਲਾ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਪੁਰੀ ਨੂੰ 99,626 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਕੇ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਜਿੱਤ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਤੀਜੀ ਸੀਟ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ। ਜਿਸਨੂੰ ਪੰਥਕ ਸੀਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬੀਬੀ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਨੂੰ 1,40,573 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।
ਦੋਆਬੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ NRI ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਵੀ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਵਾਸ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋਆਬਾ ਨੂੰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬਹੁ- ਗਿਣਤੀ ਇਲਾਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਥੇ ਡੇਰਾ ਬੱਲਾਂ, ਦੇਵੀ ਤਲਾਬ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਨਕੋਦਰ ਵਿਖੇ ਵੱਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ਹਨ। ਸਿਆਸੀ ਸਮੀਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਾਂਸਦ ਸੁਸੀਲ ਰਿੰਕੂ ਉੱਪ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸਦਨ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੂਜੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ। ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਤੋਂ ਸੋਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਜਿੱਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਰਹੇ।
ਮਾਲਵਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਵੀ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਧੀ ਇਸੇ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਕੰਢੇ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੈਅ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਾਝੇ- ਦੁਆਬੇ ਵੱਲ ਰਾਜ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਮਾਲਵੇ ਆਲੇ ਪਾਸੇ। ਸਿਆਸੀ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਲਵੇ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਐਥੋ ਤੱਕ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ 13 ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 8 ਮਾਲਵਾ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ 117 ਵਿੱਚੋਂ 69 ਸੀਟਾਂ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ, ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੋਟਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਵਾਜ਼ ਬਣਨ ਅਤੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
